Yazıt Aşina Hanedanlığı'na(Göktürk Hanedanı) mensup ve Karluklar'a gelin olarak gönderildiği Türk kunçuyunun(prenses) cenaze törenidir.
Dikili taşın tepesinde 4 kısa yatay satır ve yan tarafında dikey
biçimde kazılmış uzun bir satır vardır. Yazıt üzerinde birçok damga
bulunmaktadır, Yazıtta Karluk ve Basmıl boylarının adı geçmektedir.
Bayanhongur'a bağlı "bongubur" kasabasının yakınlarında bozkırın ortasında Türk prensesin mezarında, karluk- Basmıl beylerinin diktiği mezar taşında şunlar yazmaktadır;
" Prensesin ölümü üzerine yapılan törene katılmak için
buraya geldik ve Han'a bağlılığımızı bildiriyoruz, damgalarızı vurarak... Üzer
Gök Tengri asra yağız yere yükün tulum barukçun..... Basmıllık Bodun"
(Üstte Gök Tanrı'ya, Altta yağız yere saygı gösterdiğimiz için sıkıntımız
yok... Karluk - Basmıl Halkı)
Mezar taşı üzerinde, yazı ve damgaların birleşmesi, çok çarpıcı
bir görüntü oluşturmaktadır. Karluk-Basmıl damgalarının tamamının bulunduğu
mezar taşı, anıt mezar geleneğine ve ölü gömme törenlerinin ne kadar büyük önem
taşıdığına işaret eder. Bu gelenek günümüzde hala devam eder, bir ülkenin
devlet başkanı öldüğünde, diğer ülkelerin en üst düzeyde cenaze törenine
katılması, dostluk ve işbirliğine işaret eder hala...
Araştırmacılar Göktürkler'in Karluklar'a gelin göndermesinden
yola çıkarak bu yazıtın 718-742 yılları arasında dikilmiş olabileceğini
düşünmektedir. Çünkü Göktürkler ile Karluklar arasındaki son savaş 718 yılında
Tez Irmağı'nda gerçekleşmiştir. Bu yıldan 742 yılında gerçekleşen
Uygur-Karluk-Basmil ittifakına kadar Karluklar, Göktürk Kağanlığı'na baş eğip
barış içerisinde yaşamışlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder